Jaquet Droz – Tiếng chim hót vang vọng suốt ba thế kỉ

Jaquet Droz là một trong những cây đại thụ sở hữu nhiều nhất các kiệt tác kinh điển mà giới sưu tầm tinh hoa thế giới luôn săn đuổi. Ngài Jaquet-Droz (1721 – 1790) vốn là một nhà soạn nhạc tài ba và đồng thời là một thiên bài chế tác cơ khí trong buổi sơ khai của ngành đồng hồ thế giới.

 

 

Kết hợp kiến thức của một nhà soạn nhạc tài ba và một thiên tài cơ khí, ngài Pierre Jaquet-Droz đi tiên phong ứng dụng động cơ pit-ton và hệ thống còi để tái hiện những giả âm hoàn hảo nhất của tiếng chim.  Các cỗ Serinette hay còn gọi là đàn bird-organ Pháp thời bấy giờ dùng để huấn luyện chim thường phải sử dụng hệ thống ống thổi phức tạp để tạo được hiệu quả tương tự như của gia đình Jaquet-Droz. Những cỗ máy chim hót cơ học Jaquet-Droz nhờ đó đạt được kích thước siêu nhỏ, chế tác tinh xảo trên hộp thuốc lá, chai rượu và súng ngắn. Các kĩ thuật mà Jaquet Droz đã phát triển còn có cỗ máy đồng hồ “A la Lepine” độc quyền, kĩ thuật pump winding – lên dây sử dụng cột bơm hơi, kĩ thuật lên dây sử dụng oscillating mass nở rộ tại Anh Quốc và vùng Viễn Đông. Jaquet Droz cũng đi đầu trong nghệ thuật trang trí đồng hồ cao cấp, điển hình là kĩ nghệ Enamel sử dụng các lá vàng lá bạc, hay còn gọi là Paillone, xuất xứ từ các thợ thủ công bậc thầy vùng Geneva.

 

 

Kiệt tác nổi bật nhất trong lịch sử Jaquet-Droz giúp khẳng định vị thế thống trị của thương hiệu Jaquet-Droz tại Châu Âu suốt nửa sau thế kỉ 18 là ba cỗ máy automata: The Musician, The Draughtsman và The Writer.

 

The Musician – 2500 bản

The Musician là một nữ nhạc công organ đích thực với những cử chỉ tinh tế và phức tạp. Mỗi nốt nhạc là cộng hưởng từ ngón tay cô trên bàn phím, hơi thở nhịp nhàng nơi lồng ngực, cái nghiêng đầu, chớp mắt, tất cả tạo nên một kiệt tác hoàn hảo.

 

The Draughtsman – 2000 bản

The Draughtsman là một cậu bé có thể  vẽ bốn biểu tượng khác nhau bằng bút chì: một bức kí hoạ về Đức vua Louis XV, một bức kí hoạ Marie Antoinette và vua Louis XVI, một bức kí hoạ chú chó với dòng chữ Mon toutou và một bức tranh thần Cupid đang lái chỗ xe kéo bởi bầy bươm bướm. The Draughtsman sở hữu hệ thống mã hoá cơ học ghi lại cử động của bàn tay theo hai hướng và bộ nhớ để nâng chiếc bút chì. Cậu bé thậm chí còn xoay người trên ghế và thi thoảng thổi bụi từ chiếc bút chì như một người đang vẽ thực thụ.

 

The Writer – 6000 bản

 

The Writer là phiên bản sơ khai nhất của máy đánh chữ và máy tính trong thế giới hiện đại. Cấu thành từ hơn 600 chi tiết cơ học, The Writer là một cậu bé đang viết bút máy lông ngỗng trên giấy, sử dụng mực thật. Bộ nhớ cơ học siêu phức tạp cho phép cậu có thể viết được 40 chữ hoặc biểu tượng một cách trơn tru. Sau mỗi lần chấm mực, cậu bé lắc nhẹ cổ tay để tránh mực bị trào ra quá nhiều. Ánh mắt của The Writer dõi theo từng nét chữ, đầu nghiêng theo từng cử động của đôi tay. The Writer chính là cảm hứng cho Charles Babbage – một nhà toán học và sáng chế người Anh, người sau này đã đặt nền móng cho một chiếc máy tính có thể lập trình được.

 

Được xếp vào hàng đỉnh cao của nghệ thuật cơ khí trong lịch sử nhân loại, ba cỗ máy chứng minh tầm nhìn vượt thời gian và kiến thức cơ học siêu phàm của gia đình Jaquet-Droz. Cũng chính từ đây, khái niệm “phiên bản giới hạn” và “masterpiece” được khai sinh. Ngày nay các thế hệ hậu duệ của ngành đồng hồ thế giới vẫn chạy đua khốc liệt để trình diễn những “phiên bản giới hạn” và “masterpiece” vào mỗi dịp SIHH hoặc BaselWorld.

 

Từ thời ấy, gia đình Jaquet-Droz đã quy tụ những thợ làm đồng hồ xuất sắc nhất, những nhà giả kim thuật, bậc thầy cơ khí, thợ thủ công và chuyên gia đá quý để làm việc cho họ tại ba xưởng chế tác tại La Chaux-de-Fonds (1738), London (1774) và Geneva (1784). Lựa chọn London khi đó là một quyết định táo bạo bởi ngài Jaquet-Droz sớm nhận ra tiềm năng thương mại của Anh quốc trong lĩnh vực hàng hải. Nhờ vậy đồng hồ Jaquet-Droz không chỉ chinh phục các đức vua Châu Âu, Nga Hoàng mà còn sớm phiêu lưu đến cả Tử Cấm Thành và Nhật Bản.

 

Sau nhiều thăng trầm trong suốt 270 năm, thương hiệu Jaquet-Droz thuộc về tập đoàn Swatch vào năm 2000. Định vị Jaquet Droz trong nhóm những thương hiệu uy tín và xa xỉ nhất thuộc sở hữu, ngài Marc A. Hayek chủ tịch tập đoàn Swatch đã tự đặt mình vào mục tiêu kế thừa tinh thần tìm kiếm sự hoàn hảo, cảm xúc nghệ thuật và giá trị thi ca trong những sáng tạo sau này của Jaquet Droz. Tháng năm 2015, Jaquet Droz cuối cùng đã chấp thuận có mặt tại Việt Nam thông qua nhà bán lẻ từ Vương quốc Anh Frost of London. Ông Sam Vũ, Giám đốc Frost of London Việt Nam chia sẻ: “Tồn tại qua gần ba thế kỷ, Jaquet-Droz sở hữu kho tàng kiệt tác mà công chúng thế giới đã ngưỡng mộ từ lâu. Được giới thiệu tên tuổi Jaquet-Droz đến với giới mộ điệu Việt Nam là niềm vinh hạnh của Frost of London.”

 

Regal Insider Magazine