Thương hiệu Việt đang bị thôn tính bởi đối tác ngoại

Tiếp nối thương vụ Kinh Đô bán 80% mảng kinh doanh bánh kẹo cho Mondelèz International (Mỹ) trị giá gần 8.000 tỉ đồng, mới đây Nguyễn Kim – thương hiệu điện máy tên tuổi hàng đầu của Việt Nam – cũng đã được bán cho Power Buy (công ty con, chuyên về bán lẻ của Tập đoàn Central Group – Thái Lan) để Power Buy nắm giữ 49% cổ phần, giá 200 triệu USD. Chuyện về tương lai của thương hiệu Việt tiếp tục nóng lên.

Mua bán, sáp nhập và biến mất

Tại Việt Nam, chuyện “thâu tóm – sáp nhập” chỉ mới xuất hiện vào giai đoạn 2010-2011 trở lại đây như một hiện tượng của thị trường và nhanh chóng trở thành một trào lưu trong năm 2011-2012. Từ đó, hàng loạt những thương hiệu Việt được người tiêu dùng (NTD), thị trường yêu chuộng trước đây như Dạ Lan (kem đánh răng), Mỹ Hảo và X-Men (hóa mỹ phẩm), rồi đến Tribeco (nước uống), Bibica (bánh kẹo), Phở 24 và Highlands Coffee… lần lượt vào tay các thương hiệu ngoại như Unilever, Uni-President (Đài Loan – Trung Quốc), Lotte (Hàn Quốc) và Jollibee (Philippines).

Vinacafe là thương hiệu Việt sắp bán cổ phần cho đối tác ngoại.

Dưới sự điều hành, quản lý của những ông chủ mới giàu có về mọi mặt, các thương hiệu Việt bị thâu tóm. Vì lý do chủ quan hay khách quan, các thương hiệu này đã nhanh chóng thay đổi về cách thức kinh doanh theo chiến lược mới, bị đổi họ, thay tên và đau lòng nhất là tên tuổi sẽ mất dạng hoàn toàn trên thị trường. Trong khi đó, các DN ngoại sau những vụ thâu tóm, từ người đứng ngoài cuộc trở thành người dẫn dắt thị trường cũng như các hoạt động kinh tế của VN. Hiện thị trường VN tràn ngập những DN nước ngoài đang tìm kiếm những “con mồi” để thâu tóm,
còn DN Việt thì đang loay hoay tìm đường lợi nhất cho chính mình.

Chuyện chưa đến hồi kết

Tiếp nối những chuyện đau lòng về việc thương hiệu Việt bị thâu tóm bởi các DN nước ngoài vẫn đang âm ỷ trong lòng NTD Việt, mới đây rộ lên thông tin Vinacafe là cái tên tiếp theo được đưa vào tầm ngắm thâu tóm của một tên tuổi ở Trung Quốc (TQ).

Lật lại thông tin chính thức của thị trường chứng khoán, tháng 12.2013, Vinacafe đã bán 62 triệu cổ phiếu (khoảng 23,36% VĐL Cty này) cho Gaoling – một quỹ của nhà đầu tư kín tiếng ở TQ. Ngày 25.12.2013, Gaoling trở thành cổ đông lớn của Vinacafe. Không những thế, ngoài Gaoling, YHG Investment cũng mua 300.000 cổ phiếu Vinacafe, nâng tổng lượng cổ phiếu khối ngoại gom được lên 6,5 triệu đơn vị – bằng 24,46% VĐL. Như vậy, cùng với 53,2% cổ phần đã được Cty CP hàng tiêu dùng Masan (Masan Consumer) thâu tóm trước đó, Vinacafe Biên Hòa chỉ còn vẻn vẹn 12,8%. Và theo thông tin hiện nay, Masan đang dần rút khỏi Vinacafe, bán lại cổ phần cho các đối tác khác và 30% cổ phần của Vinacafe đang bị nắm giữ bởi các đối tác nước ngoài mà ai cũng có thể đoán được là ai.

Từ chuyện Vinacafe, có thể thấy việc mua bán, sáp nhập các thương hiệu Việt chưa đến hồi kết. Bởi bên cạnh những thương hiệu ọp ẹp buộc phải bán tháo, hầu hết các thương hiệu Việt “theo tây” đều là những tên tuổi lớn. Vụ thâu tóm Vinacafe ngay từ ban đầu không thông qua con đường “kinh điển” bị thua lỗ triền miên bởi chiêu của đối tác đến nỗi không đủ lực phải bán lại cổ phần, mà được thâu tóm công khai qua TTCK. Điều đáng nói, Vinacafe là một thương hiệu quốc gia, một biểu tượng trong lịch sử ngành càphê VN. Câu hỏi được đặt ra là, liệu những thương hiệu như Vinacafe, phải chăng không đủ mạnh như những gì họ thể hiện, không đủ niềm tin để tham gia cuộc cạnh tranh trong sân chơi hội nhập đầy sóng gió, hay lợi nhuận đã làm lu mờ ý chí của họ?

Trong khi hàng hóa TQ ngày càng tràn ngập thị trường VN, các nhà đầu tư TQ đang ráo riết săn lùng bất động sản VN, người lao động TQ nhan nhản trên khắp lãnh thổ VN và làn sóng DN TQ thâu tóm DN Việt đang âm thầm diễn ra. Cho đến nay, vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng từ phía lãnh đạo Vinacafe về quyết định “được” thâu tóm của mình. Chiêu bài “im lặng rồi mọi chuyện sẽ qua” được áp dụng triệt để như đợt giải quyết khủng hoảng Vinacafe bị NTD bóc mẽ quảng cáo láo, lừa dối chưa qua. Dù lãnh đạo Vinacafe có câu trả lời như thế nào đi nữa, dư luận không khỏi đặt câu hỏi, với đường lối kinh doanh của các thương hiệu như Vinacafe, tương lai của những thương hiệu Việt rồi sẽ trôi
về đâu?